Türkçe

ÇALIŞMANIN ÖNEMİ

Endometriozisin etyopatolojik mekanizmaları, ilişkileri ve risk faktörleri hala önemli bir araştırma önceliği olmaya devam etmektedir.

VURGULAR

Bir risk faktörü olarak deri altı dokusu altında yağlanmanın artması ve endometriozis tipleri ve evresi arasındaki ilişki bilinenden daha karmaşık görünmektedir.

YÖNTEM

Önceden endometriozis tanısı olmayan kadınlarda Utah ve çevresindeki 14 klinikte yapılan kesitsel bir çalışmada vücut yağ yüzdesi artışının endometriozis hastalığı oluşumu ile ters etkisi değerlendirilmiştir.

ANAHTAR NOKTALAR

Bu çalışma, kadınların vücut yağ yüzdesi ile endometriozisin tipi ve şiddeti arasındaki ilişkiye odaklanan çalışmalara öncülük yapmaktadır.

Endometriozisi olan kadınlar olmayanlarla kıyaslandığında, en düşük vücut antropometrik ölçümlerine ve vücut yağ yüzdesi kompozisyonuna sahiplerdir.

Evre 2 ve 3 endometriozis tanısı alan kadınlar, Evre 1 ve 4 endometriozis tanısı alan kadınlara kıyasla daha yüksek antropometrik / vücut yağ yüzdesi göstergelerine sahiptir.

Yüzeysel endometriozis tanısı alan kadınlar vücut yağ yüzdesi açısından en yüksek göstergelere sahipken, endometrioması ve derin infiltre endometriozisi olan kadınlar ise en düşük yağ yüzdesi ve antropometrik ölçümlere sahiptir.

ÇALIŞMANIN GÜÇLÜ YÖNLERİ VE SINIRLAMALARI

Çalışma da vücut yağ yüzdesinin değerlendirilmesi sadece beden kitle indeksi (BKİ) ile ölçülmekle kalmayıp, antropometrik olarak kullanılan 19 farklı ölçümle değerlendirilmesi çalışmanın önemli bir güçlü yönüdür.

Limitasyonları ise dünyanın belirli yerlerinden gelen vakalar ile çalışmanın yapılmış olması sonuçların tüm topluma genellenmesini sınırlar ayrıca istatistiksel olarak güven aralıklarının üst üste binmesi çalışmanın değerlendirilmesinde yetersiz istatistiksel güç analizine yol açabilir.

Yazarlar endometriozis evrelemesinde ve tiplendirilmesinde hatalı sınıflandırma yanlılığı olabileceğini düşünmektedir.

ÖZET

Utah Üniversitesi, Aile Sağlığı ve Koruyucu Tıp Bölümü’nden Dr. Jiyoung, vücut yağ yüzdesinin artışı ve endometriozis arasında ters bir ilişki olup olmadığını değerlendirmek için prospektif kesitsel bir çalışma planladı. Çalışmanın sonuçları “Minimal İnvaziv Jinekoloji Dergisi” nde yayınlandı.

Vücut yağ yüzdesi artışının endometriozis hastalığının başlaması için bir risk faktörü olup olmadığını ortaya çıkarmak adına, Salt Lake City, Utah ve San Francisco California’daki 14 klinik merkezine başvuran toplam 495 kadın ENDO çalışma ameliyat kohort grubuna (Endometriosis, Natural History, Diagnosis, and Outcomes) dahil edildi. Çalışma dışı bırakılan hastalar sonrasında, 473 hasta çalışmaya alındı, bu hastaların sadece 190 tanesi endometriozis tanısı almıştı.

Tüm hastalara laparoskopik cerrahi öncesi antropometrik ölçümler, vücut kompozisyonu ve vücut yağ dağılım oranları hesaplamaları yapıldı. Laparoskopik cerrahi sonrasında endometriozis tanısı konulan hastalar da, operatörler tarafından ASRM evreleme sınıflandırmasına dayanan bir hastalık evreleme formu doldurdu. Endometriozis tanısı konulan kadınlar arasında semptomların dağılımına bakıldığında %63 pelvik ağrı, % 14’ünde pelvik kitle,%11’inde adet düzensizlikleri, %5 ‘inde şüpheli miyom öyküsü, % 4 tüp ligasyonu öyküsü ve % 3’ünde infertilite saptandı.

Veriler yaş, ırk ve gebelik öyküsüne göre düzenlendikten sonra, vücut yağ yüzdesi ölçümleri ile endometriozis evresi veya tipi arasında herhangi bir fark bulunmamıştır.

Ancak aşağıdaki özellikler belirgindi;

Endometriozisli hastalar, endometriozisi olmayanlarla kıyaslandığında en düşük antropometrik skorlara sahiptir.

Evre I veya IV endometriozisi olan kadınlar, tüm endometriozis evrelerindeki hastalar ile kıyaslandığında en düşük antropometrik skorlara sahiptir.

Çeşitli popülasyonlar arasında, endometriozis teşhisi öncesinde ve ideal olarak hastalık gelişiminden önce, çeşitli vücut yağ yüzdesi ölçümlerini içeren ileri çalışmalar, hastalığın patogenezi ve ilişkilerini anlamak , sistemik tutulumu gösterebilecek ve potansiyel olarak önleyici stratejileri belirlenebilmesi daha iyi anlamak için gereklidir.

ANAHTAR NOKTALAR:

Önemli Noktalar:

• Endometriozisli kadınların genital yollarında inflamatuar değişiklikler ve farklı endometrial mikrobiyotaların gösterilmesi endometriozisin patogenezi ile ilişkili önemli bir mekanizmanın anlaşılmasına yardımcı olur.

Önemi:

• Endometriozisli kadının genital yollarındaki mikrobiyota tanı, ayırıcı tanı ve hastalıkla ilişkili kötü sonuçlardan korunmak için araştırılmalıdır.

Burada ne yapılır?

• Geniş çaplı araştırmalara rağmen endometriozisin kesin mekanizması hala belirsizlik içermektedir.
• Endometriozisin patogenezinde mikrobiyotanın rolü henüz tam olarak anlaşılamamıştır.
• Bu makale endometriozisin etyopatogenezinde enfeksiyöz, inflamatuar ve immünolojik değişikliklerin önemini açıklığa kavuşturmak için yürütülmüştür.

Anahtar Noktalar:

• Endometriozisin altta yatan patofizyolojik mekanizmasını açıklamak için bir çok teori olmasına rağmen kesin mekanizma henüz tam olarak anlaşılamamıştır.
• İnsan vücudunda genital yol gibi spesifik bölgelerinde mikroorganizmalar mikrobiyata olarak adlandırılır ve endometrioziste onların belirlenmesi tedavi seçeneklerinin geliştirilmesinde katkıda bulunabilir.
• Endometriozis kötü obstetrik sonuçlarla da ilişkilidir. Endometriozisli bu hastalarda endomektriumda bakteri saptandığında mikrobiyota değişiklikleri ve endometriozis gelişimi arasındaki ilişki de açıklanabilecektir.
• Endometriozisin patogenezinde farklı mikrobiyotaların gösterilmesi endometriozis yönetiminde yeni modaliteler yaratacaktır.

ÖZET

Endometriozis sıklıkla reprodüktif çağdaki kadınlarda tanı konulan östrojen bağımlı bir hastalıktır. Etyoloji , ayırıcı tanılar ve tedavi hakkında pekçok ileri düzeyde araştırma yapılmasına rağmen hala gizemli bir hastalık olarak kalmaktadır.

Dr. Bedaiwy, Kanada’dan bir bilim adamı ve hekim, ‘Fertilite ve Sterilite’ dergisinde ‘ Endometrial makrofaj, endometriozis ve mikrobiyota: ilişkisinde karmaşıklığı aydınlatmak’ başlıklı bir çalışma yayınlamıştır. Endometriozis etyopatogenezinde enfeksiyon, inflamasyon ve immünolojik değişikliklerin rolüyeteri kadar incelenmiş değildir. Endometriozis gelişiminde mikrobiyota değişikliklerinin etkisinden son yıllardaki literatüre bağlı olarak şüphlelenilmektedir.

Mikrobiyota genital yolu içeren vücut bölümünde bulunan mikroorganizma topluluğunu temsil etmektedir. Endometriozisi doğrulanmış kadınlarda ve kontrol grubunda ötopik endometriumda bazı farklılıklar gösterilmiştir. Endometriozisli olan veya olmayan kadınlarda makrofaj, uterin doğal öldürücü hücreler ve düzenleyici T hücreler gibi temel kalıtsal immun hücreler endometriumda bulunmaktadır. Bu bize endometriozis patogenezinde mikrobiotanın önemini anlamamız için bazı ipuçları sağlar.

Bunun yanısıra endometriozisin gebelik kaybı, ektopik gebelik, gestasyonel diabetes mellitus ve gebeliğin hipertansif hastalığını içeren kötü obstetrik sonuçlarla ilişkili olduğu gösterilmiştir. Preterm doğum, düşük, plasenta previa, gelişim geriliği ve sezaryen doğum için riskin endometriozisli kadınlarda daha fazla olduğu da gösterilmiştir. Bu kadınlarda bakteriyal değişikliklerin değerlendirilmesi endometriozis etyopatogenezinde mikrobiomun rolü hakkında bir açıklama da sağlar. Endometrioziste mikrobiota değişikliklerinin önemini anlamak hastalığın tedavisinde yeni modaliteler gelişimiyle sonuçlanacaktır.

‘ Endometriozisi içeren reprodüktif hastalıkların artışını anlamak ve daha kişisel reprodüktif tedaviler geliştirmek için uterin immun niş ve mikrobiomu daha yakından araştırma zamanıdır.’ Yazar eklemektedir.

One çıkanlar:

• Genç hastalarda derin infiltratif endometriozis cerrahisi ile gebelik şansı arttırılabilir

Onemi:

• Konsepsiyon şansını etkileyen faktörlerin daha iyi anlasilmasi ile sağlık çalışanları ve hastalar, cerrahi ve konsepsiyon girişimleri hakkında karar vermelerine yardımcı olabilir.

Ne yapildi:

• Araştırmacılar ortalama yaşı 31.9 yil olan 2 veya daha fazla başarısız yardımcı üreme teknigi denemesi ve ovaryan cerrahisi olan derin infiltratif endometriozisli hastalardan toplanan bilgileri analiz ettiler.

Anahtar sonuclar:

• Cerrahiyi takiben gebelik orani %43.8 saptanmistir
• Cerrahiden gebeliğe geçen ortalama süre 11.1 ay saptanmistir
• Gebeliklerin %21.8’i spontan olarak başarılmıştır
• Gebeliklerin %31.2’si in vitro fertilizasyon (IVF) ile başarılmıştır
• Gebeliklerin %21.8’i donmus embriyo transferi ile başarılmıştır
• Gebeliklerin %18.7’i IVF-ICSI ile başarılmıştır
• Gebeliklerin %3.1’i intrauterin inseminasyon ile başarılmıştır
• 35 yas ustu ve evre 2 endometriozisli hastalarda ovaryan cerrahi, konsepsiyon olasılığı ile ilişkili saptanmıştır.

Sinirlamalar:

• Bu çalışmada prospektif olarak kayıt alınan bilgiler kullanılmıştır ve kontrollü bir çalışma değildir. Ayrica bilgiler yalnızca tek bir merkezden elde edilmiştir.

Ozet

Minimal İnvaziv Jinekoloji Dergisinde yayınlanan bir calışmaya gore iki veya daha fazla yardımcı üreme teknigi ile gebelik denemiş ve başarısız olmuş derin infiltratif endometriozisli hastalar cerrahiye yönlendirilebilir. Ayrica yazarlar cerrahinin konsepsiyonu geciktirmedigini bulmuşlardır.
Bu bulgular, endometriozis cerrahisi ve hastanin konsepsiyon şansı hakkında karar verme aşamasında yol gösterici olabilir.

Dr.Horace Roman önderliginde yürütülen çalışmada, derin infiltratif endometriozisli hastalarin cerrahi sonrasi gebelik olasılıklarının degerlendirilmesi amaçlanmıstır. Bu amaçla CIRENDO (Endometriozisli Hastaların Kuzey-Bati Bolgeler Arasi Kohortu) veritabanina prospektif olarak kayıt alınan bilgileri toplamışlardır.

Çalışmaya 104 hastadan toplanan veriler dahil edilmiştir. Tüm hastalar 43 yasin altinda ve en az iki IVF (in vitro fertilizasyon) yada ICSI (intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu) dahil olmak üzere 2 yardımcı üreme teknigi denemistir. Ayrıca tüm hastalar derin infiltratif endometriozis hastalığının tedavi edilmesi için cerrahi operasyon geçirmiştir.

Araştırmacılar cerrahi sonrasi gebelik oranlarını araştırmışlardır. 104 hastadan 77’si cerrahi sonrasi gebelik istemiştir. Bu hastalardan 4’u yumurta donörü ile gebelik elde etmiştir ve bu hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir.

Ameliyat sonrasi gebelik oranı %43.8 olarak saptanmıştır ve cerrahi sonrası gebelik elde edilme oranı ortalama 1 yılın altında saptanmıştır (11.1 ay).

İstatistiksel analizler kullanıldığında, yazarlar 35 yaş ve üstü ovaryan cerrahi geçiren ve evre 2 endometriozisi olan hastalarda gebelik şansının oldugunu bildirmişlerdir.

Kaynak: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31518714
Çeviri: Elif Goknur Topcu

Endometrioziste İnfertilite Yönetimi: Tekrar Gözden Geçirilen Temel Durumlar

Önemi

• İnfertilite, endometriozisli kadınlarda önemli bir klinik endişe nedenidir. Hastaların %30-50 si bu sorun ile yüzleşir. Hem endometriozis patogenezi hem de cerrahi tedavisi, over rezervinin azaltabilir.
• Endometriozis cerrahisi infertilite tedavisinde son derece önemli yer kaplamaktadır.

Öne çıkanlar

• Endometriozis hastalarında birden fazla mekanizma infertiliteye sebep olur.
• Özellikle over rezervinin azalmasında etyopatogenezi yanı sıra, cerrahisi de iyatrojenik olarak önemli rol oynar.
• Cerrahi yapılırken over rezervine zarar verme riski göz önünde bulundurmalıdır.

Ne Yapıldı?

• Endometriozis ve infertilite tedavisi ile ilgilenen doktorlar, cerrahi prosedürlerin olumsuz etkilerini önlemenin yanı sıra infertiliteye yol açan endometriozis doğasında bulunan faktörlerin bir derlemesini yapmıştır.

Ana Sonuçlar

• Endometrioziste pelvik anatomi, ovumun yakalanmasını ve döllenmesini engelleyebilir, bunun yanı sıra periton sıvısının enflamatuar ortamı, gebe kalma ve embriyogenez için olumsuz bir faktör oluşturur.
• Progesteron reseptörlerinin disregülasyonu, progesteron direnci ve luteal fazda endometrial reseptivite bozukluğu ile sonuçlanır.
• Ek olarak, over rezervi endometriozisten olumsuz etkilenir.
• Ameliyat, over dokusunun korunmasına dikkat edilerek yapılmalıdır.
• Endometriozis için tekrarlayan ameliyatların fertiliteyi artırdığı görülmemektedir.
• İlk prosedürden sonra gebe kalamayan endometriozis hastaları in vitro fertilizasyon (İVF-Tüp Bebek) için adaydır.
• Ovaryan supresyon, fertilite için büyük bir tehdit olan endometriomaların gelişimini önlemede mantıklı bir yöntemi olabilir.
• Yazarlar, oosit veya over dokusu kriyoprezervasyonu ile doğurganlığın korunmasının endometriozisli kadınlar için bireysel bazda düşünülmesi gerektiği sonucuna varmıştır.

Kaynak: endonews.com
Çeviren: Dr. Ayşegül Mut

Aralarındaki bağlantının kesinleşmesi ile endometriozisin erken tanı ve tedavisi aterosklerotik kardiyovasküler hastalık insidansında azalmaya yardımcı olabilir.

Anahtar Noktalar

Önemi:

• Kronik enflamasyon, oksidatif stres ve endotelyal disfonksiyon endometriozis ve aterosklerozda ortak patogenezlerdir.

Akılda tutulması gerekenler:

• Mevcut bulgular göstermiştir ki endometriozisi olan kadınlarda yaşamboyu aterosklerotik hastalık ortaya çıkma riski, endometriozisi olmayan kadınlara göre daha yüksektir.

Burada ne yaptık?

• Endometriozis ve aterosklerotik hastalık arasındaki potansiyel bağlantıyı saptamak için mayıs 2018’e kadar olan elektronik kayıtlar sistematik bir şekilde araştırıldı.

Anahtar Sonuçlar:

• İncelenen tüm literatür arasından sadece 12 çalışma uygun bulunmuştur ve nitelikli analize dahil edilmiştir.
• Cerrahi olarak doğrulanmış endometriozis hastaları ile aterosklerotik kardiyovasküler hastalık arasındaki ilişki, endometriozisi olmayan kadınlara göre daha yüksek bir ilişki göstermiştir. Ayrıca, bu ilişki genç hastalar ve histerektomi ve / veya ooferektomi uygulananlar arasında daha yüksekti.
• Hiperlipidemi ve hipertansiyon gelişme riski istatistiksel olarak yüksek bulundu.
• Bazı çalışmalarda akım aracılı dilatasyon (FMD) anlamlı derecede düşüktü ve endometriozisin şiddeti ile akım aracılı dilatasyon arasında doğrusal bir orantı yoktu.
• Bir vaka-kontrol çalışmasında endometriozis hastalarında daha fazla endotelyal disfonksiyon olduğu gösterilmişti.
• Çalışmaların çoğunda endometriozisi olan ve olmayan kadınlar arasında serum enflamasyon belirteçleri arasında anlamlı fark gösterilmemişti.

ÖZET

Endometriozis ve aterosklerotik kardiyovasküler hastalık, endotelyal disfonksiyon açısından aynı patolojik mekanizmaya sahiptirler.

The University of British Columbia, Vancouver, Canada’dan Tan ve ark. endometriozisli kadınların yaşam boyu aterosklerotik kardiyovasküler hastalıklar için yüksek riskli grupta olup olmadıklarını belirlemeyi amaçlayan literatür taraması yapmışlardır. Makaleleri yakın zamanda “Reproductive Biomed Online” da yayımlanmıştır.

Kadınlarda endometriozis tanısı, pelvik ağrı ve infertiliteye dayanan bulgularla premenopozal dönemde konulurken, ateroskleroz tipik olarak yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle, endometriozis ve aterosklerotik kardiyovasküler hastalık arasındaki bağlantının açık bir şekilde ortaya konması, endometriozisli kadınları hayatı tehdit eden bu hastalıktan koruyabilir.

Aterojenik dislipidemi, endotelyal disfonksiyon ve subklinik aterosklerozun biyomarkerlarını içeren literatürün taranması, endometriozis ve aterosklerotik hastalık arasındaki bağlantının kanıtlarını düşündürmektedir.

Laparoskopik olarak tanımlanmış endometriozisli kadınlarda yapılacak geniş popülasyon tabanlı subklinik hastalığın markerlarını da içeren prospektif bir çalışma çok değerli olacaktır.

Endotelyal disfonksiyon aterosklerotik süreçteki ilk adımdır ve vasküler hasarlanmadan daha önce başlar. Endotelyal fonksiyonu gösteren markerların kanda ya da periton sıvısında ölçülmesi ile elde edilen sonuçlar yayınlar arasında farklılık göstermektedir.

Sonuç olarak, aterosklerotik kardiyovasküler hastalık ve endometriozis ile ilgili güçlü kanıtlar halen bütünüyle ortaya konamamıştır ve bu iki klinik durum arasındaki ilişkiyi ortaya koymak için gelecekte daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Kadın vücudunun en hassas bölgelerinden biri uterustur (rahimdir),  çünkü yalnızca üreme fonksiyonuna sahip değildir, aynı zamanda sistemin hormonlarının birçoğu burada düzenlenir. Bu nedenle, doğru tıbbi müdahalenin yapılabilmesi için onu etkileyebilecek her türlü hastalığı veya durumu tanımlamak çok önemlidir. Bugün endometrial hücreler ve bunları etkileyen en yaygın iki hastalık hakkında konuşacağız: Endometriozis ve adenomyozis. Endometriozis, endometrial hücrelerin uterus dışındaki anormal bir oranda ve fallop tüpleri veya lenfatik sistem gibi vücudun nadir bölgelerinde büyümesine neden olan bir durumdur.

Endometriozis semptomları giderek ilerler ve dört aşamalı olarak kendini gösterir:

Minimal: Yumurtalıkların içinde küçük, sığ lezyonlar ve endometrial implantlar, hafif pelvik inflamasyon şeklindedir.

Hafif: Lezyonlar ve endometrial implantlar büyümeye devam eder; pelvik ağrı sabit hale gelir.

Orta: Endometrial implantlar yumurtalıkların içinde ve dışında derinleşir.

Şiddetli: İmplantlar vücudun diğer bölümlerinde, çoğunlukla fallop tüpleri ve barsaklarda çoğalır.

Şimdi Adenomyosis hakkında konuşalım: Bu anormal büyüme sadece uterusun içinde gerçekleşir. Bu, durumun kendisini vücudun bir parçası olarak izole ettiği anlamına gelir, ancak bu durumun teşhisini zorlaştırmakla kalmaz, aynı zamanda başkalarından ayırt etmeyi zorlaştırır.

Adenomyozis ile ilişkili semptomlar şunlardır:

Yaygın büyümüş uterus

Aşırı menstrüel kanama (menstrüasyon sırasında uterin kasların kasılmasına müdahale eden endometrial doku nedeniyle)

Ağrı, kanama ve pelvik peritonun irritasyonu.

Her iki koşul da doktorlar tarafından ilk aşamada gözden kaçırılabilir. Endometriozisin başlıca semptomu pelvik ağrıdır ve bu genellikle uzmanlar tarafından kas ağrısına veya travmalara bağlanır. Adenomyozis ana semptomu düzensiz kanama ve menstrüasyon olup, doktorların diğer durumlardan önce düşünmelerini daha olası hale getirir, ancak bir ultrason gerçekten adenomyozis veya bir tümör olup olmadığını belirlemekte yardımcı olur.

Tedaviler

Endometriozis genellikle ağrı kesici ilaçlarla tedavi edilir, ancak hormonal tedavi de kullanılır. Ibuprofen gibi ilaçlar hasta üzerinde herhangi bir etkisi olmadıkça daha kuvvetli ilaçlar reçete edilir. Hormonal terapi, hücrelerin endometriozis büyümesini azaltmak için düzenlenmesine yardımcı olur. Ameliyatlar genellikle hamile kalmak isteyen kadınlar için yapılır, ancak şartların ağır şekilde yayılması durumunda histerektomi (rahim alınma operasyonu) önerilir.

Adenomyozis tedavileri geniştir ve genellikle durumun semptomlarına ve evrelerine bağlı olarak değişir ve tek tedavinin şu olduğuna değinilmelidir: Yumurtalıkların tamamen çıkarılması. Burada, en çok hangi tedavinin  ve neden kullanıldığını açıklayacağız:

İbuprofen gibi anti-inflamatuar ilaçlar, endometriozis tedavilerine benzer. Reçete edilen dozlar menstruasyon döngüsünün başlangıcından iki ila üç gün önce alınmalı ve süre boyunca devam etmelidir.

Hormonal tedaviler, semptomlara katkıda bulunan artmış östrojen seviyelerini tersine çeviren oral ve progestin-içeren kontraseptifleri (doğum kontrol hapları) içerir.

Endometriyal ablasyon, endometriumun alınmasını içerir ve kısa düzelme süresi olan bir prosedürdür. Hastalık kasları derin olarak etkilemişse tavsiye edilmez.

Uterin arter embolizasyonu, damar büyüklüğünü azaltmak ve uterustaki skar oluşumunu önlemek için damarların etkilenen bölgeye kan temin etmesini önleyen hafif derecede invazif bir prosedürdür.

Histerektomi, tamamen tedavi etmenin tek yoludur ve uterusun tamamen cerrahi olarak çıkarılmasını gerektirir. Bu sadece en ciddi vakalarda ve daha fazla çocuğu olmasını planlamayan kadınlar için önerilir.

Kaynak Site: http://www.thisisendometriosis.com
Çeviren: Dr. Işıl AYHAN

Endometriozis ve adenomyozis, kötü obstetrik (gebelik ve doğumsal) sonuçlarla ilişkilidir.

Önemli kısımlar

Bu derleme, endometriozis ve adenomyozisi olan kadınlarda preterm (erken) doğum ve gebelik yaşına göre düşük doğum ağırlığı (SGA) için daha yüksek bir risk olduğunu vurgulamaktadır.

Bu kadınlarda obstetrik olumsuz sonuçların önlenmesi için dikkatli bir takip çok önemlidir.

Önemi

Preterm doğum ve SGA, kısa süreli ve uzun süreli neonatal ve perinatal komplikasyonlarla ilişkilidir. Bu nedenle bu durumların önlenmesi, endometriozis ve/veya adenomyozisli kadınların daha yakından izlenmesi ile yakından ilişkilidir.

Ne yapıldı?

Bu sistematik derleme ve meta-analiz, 1950’den Ekim 2017’ye kadar yayınlanmış tüm epidemiyolojik gözlemsel çalışmaları içermektedir. Bunlar, PubMed ve Embase veritabanlarında endometriozis ve/veya adenomyozis ile preterm doğum ve/veya SGA arasındaki ilişkiyi araştırmışlardır.

İki bağımsız yazar, Newcastle-Ottawa Kalite Değerlendirme Ölçeğine göre yüksek kalitede puanlanan 21 araştırmanın tümünü değerlendirdi.

Anahtar sonuçlar

Birçok ortak özelliğe sahip iki hastalık olan endometriozis ve adenomyozis, rahim dışındaki endometriyal dokunun varlığı olarak tanımlanırlar.

Adenomyozisi olan kadınlarda daha az yaygın olmasına rağmen, her iki hastalığı olan kadınlarda infertilite (kısırlık) sorunu olabilir.

Adenomyoziste “junctional zone” denilen rahim bölgesi daha fazla etkilendiği için adenomyozisli kadınlarda düşük doğum, preterm doğum, SGA ve geç gebelik komplikasyonu gibi kötü obstetrik sonuçların daha sık olduğu bulunmuştur.

Bu yayında 21 çalışma ve toplam 2.517.516 kadın gözden geçirilmiştir ve endometriozis ve/veya adenomyozisi olan kadınların preterm doğum ve SGA çocuk sahibi olma riski altında olduğunu belirtmektedir.

Sınırlı çalışmalara dayanarak adenomyozisin preterm doğum ve SGA riskini endometriozisten daha fazla artırdığı görülmüştür.

Adenomyozis ve tekil gebeliklere odaklanan 21 çalışma içeren geniş ve kapsamlı bir meta-analizi temsil ettiği için bu derleme güçlüdür.

Ayrıca tekiz gebelikler ikiz gebeliklerin preterm doğum ile SGA arasındaki yakın ilişkisi göz önüne alınarak alt analiz edilmiştir.

Özet

Endometriozis ve adenomyozis, ortak özellikleri olan ve bazı hastalarda birlikte bulunan aynı spektrumdaki hastalıklardır. Her iki hastalık da uterus boşluğu dışındaki endometrial implantlarla karakterizedir. Endometriozis, uterus dışında endometriumun (rahim içini döşeyen tabaka) lokalizasyonu olarak tanımlanırken, adenomyozis endometriumun myometriuma (rahimin kas tabakası) doğru büyümesiyle tanımlanır. Semptomların spektrumu dismenore (adet sancısı), kronik pelvik (kasık) ağrı, disparoni (cinsel ilişkide ağrı) ve infertilite (kısırlık) içerir. Aarhus Üniversitesi’nden Danimarka’da bir grup bilim insanı olan Bruun ve Arendt, “Endometriozis ve adenomyozis, preterm doğum riski ve SGA çocuk riski ile ilişkilidir: sistematik bir derleme ve meta analizi” isimli makalelerini “Acta Obstetricia ve Gynecologica et Scandinavica” adlı dergide paylaştılar. Bu yazarlar endometriozis ve/veya adenomyozis ile preterm doğum ve/veya SGA arasında bir bağlantı bulunup bulunmadığını araştırmışlardır.

Geçmiş yayınlarda, endometriozisli kadınların preterm doğum ve SGA riski taşıdığı kesinleştirilmiştir. Ancak, adenomyozis henüz yeterince değerlendirilmemiştir. Bu derlemede, 21 çalışma ve toplam 2.517.516 kadın, iki bağımsız yazar tarafından analiz edilmiştir. Endometriozisi olan kadınlardan preterm doğum riskinde olanlar (OR 1.47, 95% CI 1.28-1.69) ve SGA çocuğa sahip olanları (OR 1.26, 95% CI 1.04-1.54) hesaplanmıştır. Adenomyozis ile zayıf obstetrik sonuçlar arasındaki ilişki sınırlı sayıda çalışmada analiz edilmiştir. Gebe kadınlarda adenomyozis varsa, preterm doğum için (OR 3.09,% 95 CI 1.88-5.09) ve SGA çocuğuna sahip olmak için (OR 3.23,% 95 CI 1.71-6.09) daha yüksek bir risk vardır. Bu derlemede, önceki sistematik derlemeler ve meta-analizlerden farklı olarak, adenomyozis ve preterm doğum ile SGA arasındaki ilişki üzerinde duruldu ve tekli gebelikler, çalışmadan elde edilen çoğul gebelikler hariç alt analiz edildi. Endometriozis ile SGA arasındaki ilişki, sadece tekil gebeliklerle yapılan çalışmalarda hafif bir oranla azaldı. Sınırlı sayıdaki yayınlara rağmen, adenomyozis daha belirgin olarak preterm doğum ve SGA ile ilişkili bulundu.

Yazarlar, “Bu çalışma, olumsuz doğum sonuçlarını önlemek için endometriozis ve adenomyozisi olan gebe kadınların daha yakın doğum öncesi izlemini önerebilir” diye eklediler.

Kaynak Site: endonews.com
Çeviren: Dr. Ezgi DARICI

Adenomyozis ile endometriozis hastalığının ciddiyeti arasındaki ilişki iyi bilinmemektedir.

ANAHTAR NOKTALAR

Önemİ:

Adenomyozisin ultrasonografik tanı kriterleri konusunda fikir birliği yoktur, ancak ekojenik sub-endometriyal çizgiler, myometrial kistler, heterojen myometriyum ve myometrial duvarın kalınlaşması veya asimetrisi görülürse tanı konulabilir. Kesin tanı histopatolojik olacaktır.

Özellikleri:

Adenomyozisin ultrasonografik belirtilerinin prediktif değerini belirlemek ve adenomyozis patolojisinde yer alan genetik yolakları keşfetmek için daha fazla araştırmaya gerek vardır.

Ne yapıldı?

Endometriozisin ciddiyeti ile sonografik adenomyozis belirtileri arasındaki ilişkinin önemini vurgulamak için, yazarlar endometriozis için tanısal laparoskopi uygulanan hastalarda adenomyozis ile uyumlu sonografik özellikleri incelemişlerdir.

Adenomyozis hastalarında ektopik bir endometriumda gen ekspresyonunun adenomyozis olmayanlardan farklı olup olmadığını araştırmak için gen dizisi analizleri yapıldı.

Anahtar sonuçlar:

Kliniğe pelvik ağrı ile başvuran kadınların %35’inde adenomyozisin sonografik belirtileri var.

Sonografik adenomyozis bulguları olan kadınlarda en sık görülen sonografik özellikler, heterojen myometrium ve kalınlaşmış posterior myometrial duvar idi.

Kalınlaşmış bir arka duvar orta ve şiddetli endometriozis ile istatistiksel olarak anlamlı şekilde ilişkilendirildi.

Uterin patolojiler sonografik adenomyozis belirtileri olan kadınlarda daha sık görülür.

Sınırlamalar:

Laparoskopiden önce tanı alan adenomyozise ultrasonografi uzman klinisyenler tarafından yapılmalıdır.

Bu çalışma, histopatolojik adenomyozis bulgularından ziyade sonografik adenomyozis bulgularına odaklandı.

Özet

Avustralya, Parkville’deki Kraliyet Kadın Hastanesinden Dior ve ark. Minimal İnvaziv Jinekoloji Dergisi’nde yayınlanan son makalesinde endometriozisin ciddiyeti ile adenomyozisin sonografik kanıtları (SEOA) arasındaki ilişkiyi değerlendirmek için prospektif bir çalışma tasarladı. Araştırmaları ayrıca, adenomyozisi olan veya olmayan hastalardaki farkı anlatmak için ektopik endometriumdaki gen ekspresyonu hakkında bilgi verir.

Araştırmaya, yaş ortalaması 30.6 olan, pelvik ağrı semptomları olan, üçüncü basamak bir jinekolojik kliniğe yönlendirilen ve pelvik taraması olan 234 kadın alındı. Bu grup, laparoskopik ameliyatlarından 12 ay öncesine kadar yapılan sonografilerinde “Adenomyozisin Sonografik Kanıtları – SEOA” nın varlığı veya yokluğu ile iki alt gruba ayrıldı.

İki grup arasında anlamlı bir fark olmamasına rağmen, SEOA’lı hastaların evre IV endometriozisi olma olasılığı daha yüksektir. SEOA tanısı konulan grupta yazarlar, derin infiltrasyonlu endometriozis ve endometrioma dahil olmak üzere özellikle çok ciddi endometriozise dikkat çekti. Adenomyozis vakaları ile kontrol grubu arasında ektopik endometrial gen ekspresyonu açısından anlamlı fark bulunmadı.

SEOA ile şiddetli endometriozis arasındaki önemli ilişki, pelvik ağrı kliniği olan kadınların tanısal laparoskopik cerrahi öncesi ultrasondan fayda görebileceklerini göstermiştir.

Bazı araştırmalar, adenomyozisi olan veya olmayan kadınların ektopik endometriumunda diferansiyel gen ekspresyonu ve uzun kodlayıcı olmayan DNA ekspresyonu olduğunu göstermesine rağmen, mevcut çalışma örneklerinde bu iki grup arasında anlamlı bir fark bulamamıştır.

Kaynak Site: endonews.com
Çeviren: Dr. Tuğba Buket ÇALIŞKAN

Physicians Committee for Responsible Medicine a göre, besinler endometriozise neden olmazlar ancak bazı besinler kadınlarda hastalığın gelişme riskini artırabilir. Buna karşın sebze ve meyveler sağlığa iyi gelip endometriozis’e yakalanma riskini veya şiddetini azaltabilir.

1.Kafein

Harvard School of Public Health deki bir çalışmaya göre, günde 2 bardak veya daha fazla kafeinli kahve tüketen kadınlarda veya onun eşdeğeri olan kutu kola (dört) tüketenlerde endometriozis gelişme riskinin 2 katına çıktığı bulundu. Araştırmacıların kafeinin neden böyle bir etkisi olduğu hakkında bilgileri yok.

2.Kırmızı et: Bazı araştırmalarda sık kırmızı et ve domuz tüketiminin endometriozis riskiyle ilişkili olduğu bildirilmiştir. The Physicians Committee for Responsible Medicine  ”İtalyan popülasyonun da haftada en az 7 porsiyon kırmızı et tüketen kadınlar 3 porsiyondan az kırmızı et tüketen kadınlarla karşılaştırıldığında endometriozis riski 2 kat daha fazladır.” şeklinde bildirir.

3.Meyve ve sebzeler: Diğer taraftan, meyve ve sebzeler Physicians Committee for Responsible Medicine’de belirtildiği gibi “haftada 14 porsiyon veya daha fazla yeşil sebze tüketenler haftada 6 porsiyondan daha az tüketenlerle karşılaştırıldığında %70 daha az endometriozis  riskine sahiptirler ve haftada 14 porsiyon veya daha fazla meyve tüketenler haftada 6 porsiyondan az tüketenlerle karşılaştırıldığında %20 daha az riske sahiptiler.” Meyve ve sebzelerin endometriozise karşı koruyucu etkisi olduğu görülür.

4.Alkol: Sağlıklı kadınlar ve bazı jinekolojik sorunları olan kadınlar karşılaştırıldığında, düzenli  olarak alkol tüketenlerde endometriozis görülme insidansının daha fazla olduğu görülür. İnfertilite ile mücadele eden kadınlarda alkol kullananlarda alkol kullanmayanlara göre endometriozis riski %50 ye kadar daha fazladır.

5. Poliklorlu bifeniller (PCB): 2005 yılı çalışması, genellikle tarımda kullanılan poliklorlu bifenil içeren bazı kimyasallara maruz kalmış yiyecekleri tüketmenin endometriozis riskini artırabildiğini göstermiştir. Bu toksinler genellikle hayvansal yağda birikir ve bu da insanların et, balık ve süt ürünleri aracılığıyla maruz kalacağı anlamına gelir. “Pestisite maruz kalmış veya başka organoklorinlerle kontamine olmuş tahılla beslenen tavuk, sığır, domuz ve diğer hayvanların kas dokularında ve sütlerinde bu bileşikler birikmeye eğilim gösterir.” şeklinde Physicians Committee for Responsible Medicine açıklar. Organik olmayan meyvelerde veya sebzelerde de organoklorlu pestisit kalıntıları olabilmesine karşın bunlar daha az konsantre’dir ve çıkarılması daha kolaydır. Bu sebepten dolayı bazı doktorlar kimyasal pestisitsiz yetişen organik ürünlerin seçilmesini önermektedir.

Endometriozis IVF veya ICSI geçiren kadınlarda düşük riskini 2 katına çıkarır, Alman araştırmasında saptandı.

Alman araştırmacılar, yardımla üreme tekniklerine başvuran kadınlarda endometriozisin klinik tanısı, testosteron seviyeleri, yumurta elde edilme zamanındaki hasta yaşının düşük için önemli risk faktörleri olduğunu buldular.

European Journal of Obstetrics and Gynecology and Reproductive Biology de çıkan “ endometriozis , IVF veya ICSI geçiren hastalarda düşük ihtimalini 2 katına çıkarır” çalışması bu bulguyu içermektedir.

Yıllardır doktorlar endometriozisi infertilite ile ilişkilendirmişlerdir. Araştırmalar infertil kadınların %9-50 sinde endometriozis olduğunu belirtse de hastalığı teşhis etmedeki zorluklar bu sayıları konfirme etmeyi zorlaştırmaktadır. Endometriozisli gebe kadınlar ile ilişkili risk faktörleri tiroid patolojilerini, vücut kitle indeksini ve hastanın yaşını içerir. Bu faktörlerin her birinin gebeliğe ve düşüğe etkisinin derecesi belirsizdir.

“çalışmanın amacı, doktorları konsültasyonlarını bireyselleştirmede desteklemek için IVF tedavilerinde risk faktörlerini ve önemlerini tanımlamaktır” şeklinde araştırmanın yazarı belirtmektedir. “Ayrıca  embryonun gelişiminde bu risk faktörlerinin negatif etkisini anlamak eve bebek götürme oranını iyileştirmeyi sağlayabilir.”

Şimdiki çalışmada University Clinic of Düsseldorf’daki araştırmacılar IVF veya ICSI (intracytoplasmic sperm injection) yi takiben gebe  kalan 588 kadını değerlendirdiler. Yaklaşık %17 si düşük yapmasına %10 unda endometriozis saptanmasına rağmen çoğu başarıyla doğumlarını gerçekleştirdi. Toplamın %86.9 u daha önce doğum yapmamıştı. %85.4 ü sigara içmiyordu ve %87.9 u ICSI ile oositlerini fertilize etmişlerdi. Ortalama hasta 34 yaşında, vücut kitle indeksi 23 ve TSH değeri 1.90 mIU/I ve eşinin yaşı 37 idi.

Endometriozis saptanması düşük riskini 2 katına çıkarırken, yüksek testosteron seviyeleri bu riski 4 katına çıkarır, oosit elde edilmesi sırasında hasta yaşı hafif risk faktörünü gösterir.

ICSI ye karşı IVF, hasta ağırlığı, tiroid fonksiyonu, endometrium kalınlığı veya erkek donorün yaşını içeren diğer değişkenlerin gebelik sonucuna önemli bir etkisi yoktu.

Endometriozis ve kanser riski

Soru: Endometriozisim var. Bu benim meme, yumurtalık ve rahim kanseri riskimi artırır mı?

Cevap: çok güzel bir soru sordunuz.  İlk önce, bu kanserler ve endometriozis arasındaki benzerliklere bakalım. Hepsi östrojene bağlıdır. östrojen overlerde, memelerde ve rahimde hücre bölünmesini uyarır. Zamanla bu sürekli bölünen  hücreler bir hata yapabilir ve kanser gibi kontrolsüzce bölünen hücrelere sebebiyet verebilir. Diğer taraftan endometriozis, normalde uterus iç yüzünü döşeyen dokunun vücudun başka bir yerinde olmasıdır. Bu doku aynı zamanda östrojene cevap olarak büyür ve hastalığın kendisi östrojenin varlığına bağlıdır.

Meme kanseriyle başlayalım. Hastanede görülen veya ayaktan tedavi alan 114327 kadını değerlendiren Danimarka’daki büyük bir çalışmada 40 yaşından önce endometriozis tanısı alan kadınlarda meme kanseri riskinin azaldığı, 40 ve 50 yaş arasında tanı alan kadınlarda meme kanseri riski endometriozisi olmayan aynı yaştaki kadınlardan %14 daha fazla bulunmuştur. 50 yaşında veya daha sonra tanı alan kadınlar endometriozisi olmayan aynı yaştaki kadınlara göre 2 kattan daha fazla meme kanserine yakalanma eğilimi gösterdiler.

Over kanseri için 700.000 den fazla kadından oluşan verileri içeren geniş bir çalışmada endometriozis hastalarında %43 daha fazla over kanseri ve non-Hodgkin lenfoma geliştiği saptandı.  Overinde endometriozis olan kadınlar over kanseri için en yüksek riske sahiptiler. Bu çalışma aynı zamanda endometriozisli kadınların meme, beyin, endokrin kanserleri için örneğin hipofiz bezi kanserleri veya tiroid bezi kanseri gibi daha yüksek riske sahip olduğunu ancak serviks kanseri için riskin azaldığı saptandı. Uterus kanseri için risk artışı saptanmadı.

Bu bilgiden korkmak yerine mamografi gibi kanser taramaları açısından daha dikkatli olmak için bu durumu bir uyarı olarak almalısınız. Over kanserinin erken belirtilerinin de farkında olmalısınız: şişkinlik, pelvik veya karın ağrısı, erken doygunluk hissi veya yemede zorluk ve sık veya aniden idrara çıkma hissi olması. 2 veya 3 haftadan fazla zamandan beri neredeyse her gün bu problemleri yaşıyorsanız doktorunuza başvurmalısınız.

Sizinle ilgilenen tüm sağlık personeline endometriozisli olduğunu söylemelisiniz böylelikle bazı kanserler için artmış risk konusunda uyarıcı olabilir. Sıra muhtemel kanserleri değerlendirmeye geldiğinde, onlara bütün enerji ve dikkatlerini vermelerine yardımcı olacaktır ve artık siz de bu hastalık hakkında dikkatli olmayı biliyor olacaksınız.

Yapmanız gereken diğer şey ise kanser riskinizi azaltmak için tüm önerileri takip etmenizdir: meyve ve sebzelerden zengin diyet ile beslenmek, haftanın çoğu gününde günde en az 30 dakikalığına fiziksel aktivitede bulunun.

Ve hatırlayın: Bu riskler binlerce kadın içindir. Endişelenmeniz gereken tek şey sizin kendi bireysel riskinizdir ve bu çalışmaların bulduğundan çok daha farklı olabilir. Benim önerim: kendi bireysel meme ve over kanseri riskinizi değerlendirmek için doktorunuzdan randevunuzu alın.

Çeviren: Dr. Işık Sözen