Laparoskopi sonrası GnRH dozu

Laparoskopik ameliyat (kapalı ameliyat) endometriozis tanı ve tedavisinde rutin uygulanan bir yöntemdir. Hangi dozda GnRH kullanılmalıdır?

Bu çalışma, endometrioziste laparoskopik tedavi sonrası gonadotropin hormonu salınım agonisti adlı ilacın (GnRHa) 1.88 mg ile 3.75 mg tedavi dozlarını karşılaştırmıştır.  

Önemi

• 1.88 mg GnRHa tedavisi laparoskopi sonrası perimenapozal (menopoza giriş döneminde ve menopozun ilk yıllarında görülen) belirtiler azaltabilmekte, kemik kaybını düzeltebilmekte, evre 3-4 endometriozis hastalarında iyi klinik etki sağlayabilmektedir.

• Evre 3-4 endometriozisli 50 hasta iki gruba randomize edilmiştir (rastgele gruplandırılmıştır). Bir grup 1.88 mg ve diğer grup 3.75 mg GnRHa almıştır (Leuprorelin).
• GnRHa tedavisinin yan etkileri seks hormon düzeyleri, östrojen hormonunun yetersizliğine bağlı belirtiler ve lumbar vertebrada (bel bölgesindeki omurgalarda) kemik yoğunluğu ile ilişkilendirilmiştir.

• İki grupta da cerrahi ile GnRHa tedavisi birleştirildiğinde adet sancılarının (dismenore) azaldığı saptanmıştır.
• İki grupta da kemik yoğunluğu azalmıştır.
• İki grupta da perimenapozal belirtiler deneyimlenmiştir.
• İki grupta da FSH (folikül stimüle edici hormon) ve LH (lüteinizan hormon) düzeylerinin azaldığı saptanmıştır. İki grup arasında bir fark saptanmamıştır.
• Yüksek doz tedavi alan grupta östrojen düzeyleri önemli ölçüde azalmıştır.
• Çalışma az bir hasta sayısı üzerinde gerçekleştirilmiştir.
• Laparoskopik cerrahi sonrası GnRH tedavisinin endometriozis hastalığını azalttığı veya rekürrensi azalttığı hakkında kesin bilgi yoktur. Çalışmada hastalar uzun dönemli takip edilmemiştir.

ÖZET

Laparoskopik tedavi, endometriozisin tanı ve tedavisinde alışılmış yöntem olarak düşünülmektedir. Laparoskopik cerrahi için en önemli endişe konusu ise yetersiz lezyon çıkarılmasına bağlı oluşabilecek tekrarlama riskidir. Bu tekrarlama riski de azaltılmaya çalışılmaktadır.

Gonadotropin hormonu salınım agonist (GnRHa) tedavisi klinik olarak endometriozis hastalığında kullanılabilmktedir ancak bir süre sonrasında kullanıma devam edilmesi halinde seks hormon düzeylerinde azalmaya, kemik yoğunluğunda azalmaya, östrojen yetersizliğine bağlı sıcak basması, vajinal kuruluk ve libido (cinsel istek) azalması gibi cinsel sorunlara neden olmaktadır.

Çin’de bulunan Peking Üniversitesi Shenzhen Hastanesi’deki Tang ve arkadaşlarının yaptığı bu çalışmada amaç, 1.88 mg ile 3.75 mg GnRHa tedavisinin Evre 3-4 endometriozis hastalığındaki etkisini araştırmak ve yan etkiler olmadan etkin bir tedavi için gerekli dozu hesaplamaktır.

Sonuçlar iki grupta da cerrahi ile GnRHa tedavisi birleştirildiğinde adet sancılarının (dismenore) azaldığını saptamıştır. Yan etkilere bakılacak olursa yüksek doz kullanıldığında daha yüksek bir oranla olmak üzere iki grupta da 20 haftalık tedavi sonrasında kemik yoğunluğunun azaldığı saptanmıştır. İki grupta da tedavide 8.haftanın sonrasında perimenapozal belirtiler ortaya çıkmış, yarı doz tedavi alan grupta 16. ve 20.haftalarda bu belirtiler azalmıştır. İki grupta da FSH (folikül stimüle edici hormon) ve LH (lüteinizan hormon) düzeylerinin azaldığı saptanmıştır. İki grup arasında bir fark saptanmamıştır. Ayrıca yüksek doz tedavi alan grupta östrojen düzeyleri yarı doz alan gruba kıyasla önemli ölçüde azalmıştır. Bu sonuçlara bakılacak olursa Evre 3-4 endometriozisli hastalarda laparoskopik cerrahi sonrası 1.88 mg GnRHa tedavisi tercih edilebilir.

Çalışmanın sınırlamaları ise hasta sayısının azlığı ve boylamsal verilerde yetersizlik nedeniyle endometriozis rekürrensi (tekrarlaması) ile ilgili azaltıcı bir etkisinin net olarak bilinmemesidir.

Kaynak Site: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=28707810
Çeviren: Dr. Elif Göknur TOPÇU